دعاوی ملکی با توجه به ارزش مالی بسیار بالایی که دارند، اهمیت زیادی داشته و آشنایی با قوانین و مقررات مربوط به هر یک از آن ها برای کسی که درگیر این دعاوی باشد امری ضروری است. برای انجام هر گونه اقدام حقوقی در این دعاوی از جمله ثبت دادخواست بهتر است از یک وکیل پایه یک دادگستری که دارای تخصص و تجربه ویژه در حقوق املاک باشد استفاده کنید. یکی از مهمترین این دعاوی دعوای خلع ید مشاعی است که نسبت به املاک مشاع کاربرد دارد. در این مقاله از گروه وکلای تهران مدافع با فرایند طرح این دعوا و نمونه دادخواستی که توسط وکیل پایه یک دادگستری تنظیم و به ثبت می رسد آشنا خواهید شد.
دعوای خلع ید چیست؟
دعوای خلع ید یکی از رایج ترین دعاوی در حوزه املاک است که موفقیت در طرح آن اهمیت بسیار زیادی برای مالک ملک دارد. به طور کلی وقتی از املاک صحبت می کنیم، منظورمان اموال غیر منقول است که بر اساس تعریف قانون بدون ایراد خرابی قابلیت جا به جایی ندارند. امور حقوقی مربوط به این اموال به علت ماهیت ویژه ای که دارند از قواعد و قوانین خاصی پیروی می کند که باعث شده است یک رشته تخصصی به نام حقوق املاک به وجود بیاید که به صورت ویژه به مقررات و دعاوی مربوط به این حوزه می پردازد. یکی از این دعاوی دعوای خلع ید است. این دعوا در مواردی کاربرد دارد که کسی غیر از مالک قانونی ملک که آن ملک قانونا به نام او ثبت شده است، در ملک تصرفاتی انجام می دهد. در این صورت، مالک قانونی ملک می تواند به موجب طرح دعوای خلع ید با اثبات مالکیت خود بر آن ملک و غیر قانونی بودن تصرف انجام شده، متصرف غیر قانونی را از ملک خود بیرون کند و ملک خود را پس بگیرد. این دعوا از دعاوی تخصصی ملکی است که ممکن است با دعاوی دیگری مانند تصرف عدوانی و تخلیه ید اشتباه گرفته شود که در ادامه به تفاوت آن با این دعاوی می پردازیم.
تفاوت خلع ید با تصرف عدوانی
در کنار دعوای خلع ید ممکن است نام یک دعوای دیگر به نام دعوای تصرف عدوانی هم به گوشتان رسیده باشد اما به طور دقیق با تفاوت این دعوا آشنایی نداشته باشید. این دو دعوا با وجود اینکه موضوع مشترکی دارند و هر دو نسبت به شرایطی به کار می روند که یک متصرف غیر قانونی ملکی را مورد تصرف خود قرار داده است، اما در نحوه طرح و آثار و تبعاتی که دارند با یکدیگر متفاوت اند. مهمترین تفاوت این دعوا با دعوای تصرف عدوانی در آن است که در خلع ید شخص خواهان باید بتواند مالکیت قانونی خود را بر ملک مورد نظر به اثبات برساند که مهمترین دلیل برای اثبات آن هم سند مالکیت اوست اما در دعوای تصرف عدوانی اثبات مالکیت خواهان نسبت به آن ملک لازم نیست و شخص خواهان کافی است تصرف قانونی خود در گذشته و غیر قانونی بودن تصرف متصرف فعلی را به اثبات برساند تا بتواند به نفع خود متصرف فعلی را از آن ملک بیرون کند. تفاوت دیگر میان این دعوا این است که تصرف عدوانی علاوه بر اینکه یکی از دعاوی سه گانه تصرف محسوب می شود که بر اساس آیین دادرسی مدنی برای رسیدگی تشریفات خاصی نسبت به آن ها برقرار است، جنبه کیفری هم دارد و می تواند به عنوان یک جرم هم در محاکم کیفری مورد شکایت واقع شود. در صورت نمایل به آشنایی بیشتر با تصرف عدوانی مقاله تصرف عدوانی چیست و آشنایی با انواع دعاوی آن را بخوانید.
تفاوت خلع ید با تخلیه ید
یکی دیگر از دعاوی ای که ممکن است با این دعوا اشتباه گرفته شود، دعوای تخلیه ید است. این دو دعوا علی رغم شباهت لفظی به لحاظ حقوقی تفاوت های بسیار زیادی با یکدیگر دارند. دعوای خلع ید همان طور که گفته شد زمانی مطرح می شود که شخصی بر ملک دیگری تصرف غیر قانونی می کند و حقوق مالکانه او را نسبت به ملکش زیر پا می گذارد. اما در دعوای تخلیه ید، متصرف فعلی ملک مورد نظر در ابتدا به موجب یک قرارداد و توافق منعقد شده میان خودش و مالک، ملک را در اختیار گرفته است اما پس از اتمام قرارداد ملک را تخلیه نکرده است و بنابراین تصرف او از تصرف مشروع و قانونی تبدیل به تصرفی غیر مشروع و غیر قانونی شده است که رضایت مالک را به همراه ندارد. در این موارد، مالک ملک مورد نظر می تواند اقدام به طرح دعوای تخلیه ید در مرجع صالج نماید و به استناد اتمام قرارداد منعقده میان خودش و متصرف فعلی که در اکثر موارد یک قرارداد اجاره است، تخلیه ملک خود را توسط از متصرف بخواهد. بنابراین در دعوای تخلیه ید یک قرارداد وجود دارد که نشان می دهد تصرف متصرف فعلی در ابتدا قانونی بوده و در ادامه تبدیل به تصرفی غیر قانونی شده است در حالی که در دعوای خلع ید تصرف متصرف فعلی از ابتدا غیر قانونی و بدون رضایت مالک بوده است.
خلع ید مشاعی چیست؟
برای آشنایی با دعوای خلع ید مشاعی باید در ابتدا با املاک مشاعی و مفهوم آن از نظر حقوقی آشنا شویم. منظور از املاک مشاعی، املاکی است که مالک آن شخص واحدی نیست و مالکیت موجود نسبت به این املاک میان دو نفر یا بیشتر مشترک است. املاک مشاعی در برابر املاک مفروز قرار دارند که مالک آن ها فقط یک نفر شخص حقیقی یا حقوقی است. املاک مشاعی با توجه به تعدد مالکانی که دارند مشمول مقررات متفاوتی هستند که آن ها را از املاک مفروز جدا می کند. برای مثال هر گونه تصرف مادی در املاک مشاعی و همچنین تصرف حقوقی به میزان بیش از سهم هر شریک نیازمند جلب موافقت شرکاست و بدون موافقت شرکا نمی توان این تصرفات را انجام داد. بنابراین در صورتی که یکی از شرکا بدون رضایت تمامی شرکا در تمام یا قسمتی از ملک مشاع تصرفاتی انجام دهد، هر یک از شرکا می توانند با طرح دعوای خلع ید او را از این تصرف منع کنند. به این دعوا که موضوع آن ملک مشاع است و علیه یکی از شرکا اقامه می شود دعوای خلع ید مشاعی گفته می شود. در صورتی که دارای ملک مشاع هستید و با تصرف یکی از شرکا در ملک مشاع مواجه شده اید می توانید با مشورت یک وکیل متخصص ملکی و انجام مراحلی که در ادامه گفته می شود، شریک متصرف را از ادامه تصرف منع کنید. برای آشنایی با نحوه کسب مشاوره از بهترین وکیل ملکی در تهران مقاله بهترین وکیل ملکی در تهران با گروه تهران مدافع را مطالعه کنید.
دعوای خلع ید مشاعی چگونه طرح می شود؟
در قسمت قبل گفته شد که این دعوا در مواردی طرح می شود که یک یا چند تن از شرکای یک ملک مشاع بدون جلب رضایت همه شرکا در ملک مشاع تصرفات نامشروع انجام می دهند و در نتیجه شرکای دیگر با طرح این دعوا آن ها را از ادامه تصرفات نامشروع خود منع می کنند. برای طرح این دعوا توصیه می شود پیش از انجام هر اقدامی با یک وکیل متخصص ملکی مشورت کنید تا به تناسب شرایط حقوقی خود بهترین راهنمایی را دریافت کنید. وکیل دعاوی ملکی پس از ارزیابی شرایط حقوقی پرونده شما و در صورتی که امکان موفقیت در روند دادرسی را محتمل بداند، اقدام به تنظیم یک دادخواست خلع ید از ملک مشاع می کند که مستند به قوانین مربوط به آن و همراه با اسناد و مدارکی است که نشان دهنده مالکیت خواهان و غیر مجاز بودن تصرف متصرف یا افراد متصرف است. وکیل متخصص ملکی پس از تنظیم این دادخواست آن را به دادگاه صالح که در ادامه بیان می شود ارسال می کند تا مورد رسیدگی قرار بگیرد. در صورتی که موارد ادعا شده توسط خواهان توسط قاضی دادگاه تایید شود رای نهایی به نفع او صادر و حکم به خلع ملک از متصرف غیر قانونی داده می شود.
دادگاه صالح برای رسیدگی به دعوای خلع ید مشاعی
دادگاهی که برای رسیدگی به این دعوا صلاحیت دارد بر اساس ماده ۱۲ قانون آیین دادرسی مدنی دادگاه محل وقوع ملک است. بر اساس این ماده دعاوی مربوط به اموال غیر منقول به دلیل سهولت جهت رسیدگی قضایی به آن ها در دادگاهی طرح می شود که مال غیر منقول یا همان ملک در آن حوزه قضایی واقع شده است. بنابراین دعاوی مربوط به ملکی که در حوزه قضایی شهر تهران قرار دارد در صلاحیت دادگاه عمومی حقوقی شهر تهران است.
نمونه دادخواست خلع ید مشاعی
در این قسمت براش آشنایی بیشتر شما با دادخواستی که برای خلع ید مشاعی به دادگاه صالح فرستاده می شود یک نمونه دادخواست با این موضوع آورده شده است:
ریاست محترم دادگاه
با سلام، احتراما به استحضار می رساند اینجانب ………………… و دیگر خواندگان ورثه مرحوم …………………. هستیم که در سال ۱۳۹۰ فوت نموده است. با توجه به آنکه ایشان دارای یک باب ملک مسکونی واقع در ……….. به پلاک ثبتی …………. فرعی از …………… الی ………. و …………. اصلی مفروز می باشد که به استناد گواهی انحصار وراثت اخذ شده از شورای حل اختلاف به تاریخ …………. میان اینجاب و دیگر خواندگان مشترک است و با عنایت به تامین دلیل صورت گرفته که حاکی از تصرف غیر قانونی خانم ………. در این ملک است از محضر دادگاه محترم تقاضای خلع ید از ملک مشاعی همراه با پرداخت اجرت المثل ایام تصرف و کلیه هزینه های دادرسی را می نمایم.
دریافت حکم خلع ید مشاعی توسط وکلای گروه تهران مدافع
چنان که گفته شد، دعاوی ملکی به دلیل ارزش مالی بسیار بالای املاک در شرایط اقتصادی فعلی اهمیت بسیار زیادی برای افراد دارد. به همین دلیل استفاده از وکیل متخصص در این دعاوی اهمیتی دو چندان پیدا می کند. گروه وکلای تهران مدافع با در اختیار داشتن بهترین وکلای پایه یک تهران می توانند شانس موفقیت شما را در کلیه دعاوی ملکی افزایش دهند. برای استفاده از خدمات حقوقی گروه وکلای تهران مدافع در اسرع وقت کافی است با متخصصان ما تماس بگیرید.
سوالات متداول
خلع ید چیست؟
منظور از این دعوا درخواست ممانعت از تصرف غیر قانونی شخصی است که ملک دیگری را تصرف کرده است.
منظور از ملک مشاع چیست؟
ملک مشاع به ملکی گفته می شود که مالک آن شخص واحدی نیست و دو یا چند نفر به صورت مشترک مالک آن هستند.
مرجع قضایی صالح برای اقامه دعوای خلع ید مشاعی کجاست؟
بر اساس ماده ۱۲ قانون آیین دادرسی مدنی مرجع صالح برای طرح این دعوا دادگاه عمومی حقوقی محل وقوع ملک مشاع است.
هزینه وکیل متخصص ملکی چقدر است؟
هزینه استفاده از وکیل ملکی بر اساس ارزش مالی ملک موضوع دعوا و عوامل دیگری مانند میزان سابقه و تجربه وکیل ملکی تعیین می شود.