به دلیل سیاست «حبس زادیی» مسئله تقسیط مهریه مطرح گردید. این حالت در شرایطی است که شوهر توان مالی کافی برای پرداخت مهریه نداشته باشد و نرخ سکه بسیار بالا باشد. منتهی، این شرایط ثابت نیستند و هر زمان که مال یا ثروتی به شوهر برسد یا ارزش سکه کاهش یابد، زوجه میتواند برای کاهش اقساط مهریه تقاضا دهد. امّا کاهش اقساط شرایط خاص خود را دارد که بهتر است قبل از اقدام برای آن در این زمینه مطالعه کافی داشته باشید.
چگونگی کاهش اقساط مهریه
یکی از مسائلی که امروزه در دادگاههای خانواده مورد بررسی قرار میگیرد، مسئله کاهش اقساط مهریه است. از آنجایی که وضعیت اقتصادی بسیار متغیر است و بازار دستخوش نوسانات بسیار میشود، بسیاری از مردان توانایی مالی پرداخت مهریه را ندارد. اگر فرد نتواند مهریه را پرداخت کند طبق قانون به زندان محکوم خواهد شد. منتهی، در چند سال گذشته، سیاست «حبس زدایی» مطرح شد. این سیاست توسط ریاست قوه قضاییه تأیید گردید و مورد توجه قرار گرفت.
به خصوص نوسانات شدید قیمت سکه که ناگهان از ۲ میلیون به بیش از ۱۰ میلیون رسیده بود، باعث شد تا بسیاری از مردان توانایی پرداخت مهریه را نداشته باشند. به این ترتیب مسئله اقساط مهریه شکل گرفت. به طبع، این موضوع تنها در رابطه با طلاق و جدایی زوجین نیست. بلکه زن پس از عقد نکاح هر زمان که بخواهد میتوان نسبت به گرفتن مهریه خود اقدام کند. اگر مرد توانایی مالی برای پرداخت را نداشته باشد، دادخواست اعسار را به دادگاه خانواده تقدیم میکند.
شرایط کاهش اقساط مهریه
منتها، همان طور که اشاره کردیم، وضعیت مالی مرد ثابت نیست. ممکن است ارثی به ایشان رسیده باشد یا قیمت سکه کاهش پیدا کند. در این حالت زوجه میتواند برای کاهش اقساط مهریه درخواست دهد. هر کدام از طرفین باید دلایل مشخصی را ارائه دهند. زوجه باید نشان دهد که وضعیت مالی جدید معسر ثبات یافته و از دادگاه محترم بخواهد تا اقساط مقرر را کاهش یا افزایش دهد. به این ترتیب خواسته «کاهش اقساط مهریه» به دادگاه تقدیم میشود تا پس از کارشناسی لازم حکمی در این رابطه صادر گردد. با این حال شرایطی برای ارائه درخواست کاهش اقساط مهریه وجود دارد:
- دادنامه صادره باید قطعی شده باشد.
- حداقل چند ماه از دادنامه و قطعیت آن گذشته باشد
- تورم سیر صعودی پیدا کرده باشد یا خواهان دچار وضعیت مالی وخیمی شده باشد
- ارائه مدارک و دلایل مبنی بر آنکه وضعیت مالی خوانده بهبود یافته باشد
زمانبندی
یکی از شرایط درخواست برای کاهش اقساط مهریه آن است که مقداری زمان از صدور دادنامه قطعی اقساط گذشته باشد. طبق تبصره دو ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی، محکوم له میتواند در صورت تغییر شرایط برای کاهش اقساط مهریه درخواست دهد. این در صورتی است که مرد توان مالی یافته باشد یا قیمت سکه کاهش پیدا کرده باشد، یا در حالتی که برای زوجه وضعیت وخیم مالی به وجود آماده باشد. در این شرایط زوجه میتواند با ارائه درخواست به دادگاه بخواهد تا اموالی توقیف گردد یا میزان مال در هر اقساط افزایش یابد. البته، مرد نیز میتواند در صورتی که وضعیت مالی ایشان رو به افول رود یا دچار بیماری شوند و قادر به انجام کار نباشد، برای کاهش میزان پرداخت در هر قسط در خواست دهد. هر کدام از طرفیت طبق تبصره ۲ میتوانند برای تعدیل اقساط به دادگاه درخواست دهند، در صورتی که زمان کافی گذشته باشد و شرایط تغییر کرده باشد.
نحوه و روند
برای انجام این کار، باید دادخواست که در ادامه نمونهای از آن قرار داده شده است، توسط فرد پر شود و به دفاتر خدمات قضایی ارائه شود. علاوه بر دادخواست، لازم است استشهادیه به عنوان ضمیمه برای دادگاه ارسال گردد. استشهادیه باید توسط چهار نفر شاهد و گواه آگاه به وضعیت اقتصادی و معیشتی خواهان کاهش اقساط مهریه امضا گردد. اگر وضعیت درآمدی خواهان دستخوش تغییرات شده باشد، باید فیش حقوقی یا قرارداد اجاره و مستندات دیگر به پیوست به دادگاه ارائه شود.
پس از ثبت، تعیین وقتی برای شما به صورت ابلاغیه ارسال میگردد. در این حالت پیامکی خواهد آمد و میتوانید متن ابلاغیه را از سایت اصلی قوه قضاییه مشاهده کنید. به خاطر داشته باشید مدارک لازم و مستندات را برای حضور در جلسه آماده کنید. میتوانید برای این کار از وکلای متخصص یا مشاوران راهنمایی بخواهید. همچنین شهود نباید از بستگان درجه یک خواهان باشند. همچنین باید از وضعیت مالی طرف مقابل دعوی آگاه باشید.
پس از پایان جلسه و صدور رأی دادگاه، امکان تجدید نظر خواهی نیز وجود دارد. طرفین میتوانند در زمینه کاهش اقساط مهریه به رأی اعتراض کرده و در مدت زمان مشخصی برای تجدید نظر خواهی اقدام نمایند.
با تأیید شدن رأی دادگاه و افزوده شدن این رأی به دادنامه اصلی، زوجه اگر در زمان مقرر اقساط مهریه خود را دریافت نکند، میتواند با توجه به ماده ۲ نحوه اجرای محکومیتهای مالی، نسبت به بازداشت و یا توقیف اموال مرد اقدام نماید.
مثالی در زمینه کاهش اقساط مهریه
شاید مسئله مطرح شده با یک مسائل راحتتر بیان گردد. تصور کنید آقایی در زمان جدایی از همسر خویش طبق رأی دادگاه مجبور بوده است ده سکه را به عنوان پیش پرداخت و ماهی نیم سکه قسطی پرداخت نماید. پس از گذشت چند سال با افزایش قیمت سکه، مرد توان مالی کافی برای پرداخت ندارد. تصور کنید قیمت سکه در زمان رأی دادگاه ۲ میلیون بوده است و با گذشت چند سال به ۵ میلیون رسیده باشد. به این ترتیب مرد میتواند برای کاهش اقساط مهریه اقدام کند. مرد باید دادخواست تعدیل تقسیط مهریه را پر کرده و به دادگاه ارائه دهد. ارائه مدارک مانند فیشی حقوقی مرد میتواند به عنوان یکی از دلایل و مستنداتی باشد که باید به دادگاه ارائه شود.
در مقابل در مثالی دیگر میبینیم که مرد به یک باره ثروتمند شده است، تصور کنید ارثی به ایشان رسیده باشد. به این ترتیب زن میتواند با اثبات این مسئله که وضعیت شوهر سابق ایشان بهبود یافته است، میزان اقساط مهریه را افزایش دهد یا حتی بقیه مهریه را به طور یکجا دریافت نماید. البته، در انتها نظر قاضی در این مسئله دخیل است. و هر دو طرفین باید وضعیت مالی خود را به درستی ارائه دهند.
نمونه دادخواست تعدیل اقساط مهریه
خواهان | خانم/آقای |
خوانده | خانم/آقای |
وکیل | |
خواسته | تعدیل اقساط مهریه دادنامه …. مندرج… شعبه…. |
دلایل و مستندات | |
ریاست محترم شعبه … دادگاه خانواده
با سلام احتراما، اینجانب در مورخ…. به موجب دادنامه …… پس از موافقت با اعسار اینجانب و حکم به تقسیط مهریه میزان ……………… سکه پیش پرداخت و ماهیانه …………………… به عنوان اقساط مهریه مشخص گردید (نوع درخواست و میزان تغییر در اقساط در این محل ذکر شود) امضا |
برای پر کردن نمونه دادخواست تعدیل اقساط مهریه بهتر است با یک وکیل با تجربه یا مشاوران در تماس باشید. همچنین به خاطر داشته باشید، در هنگام ارائه این دادخواست به دفاتر الکترونیک قوه قضاییه، باید مستندات لازم را ارائه دهید. مانند فیش حقوقی، اجاره نامه، شهادت نامهها و… . همچنین وکیل میتواند به نیابت از شما این کار را انجام دهد. در این صورت فراموش نکنید تمامی مدارک لازم را در اختیار ایشان قرار دهید تا هنگام ثبت به دادگاه ارسال شوند. پس از، ثبت دادخواست یک پیامک مرتبط با آن دریافت خواهید کرد. در پیامکی دیگر، که به عنوان ابلاغیه خواهد بود، زمان جلسه شما در دادگاه مشخص خواهد شد. به این ترتیب روند کاهش اقساط مهریه صورت خواهد گرفت.
سوالات متداول
- در چه صورت میتوان اقساط مهریه را کاهش داد؟
در صورتی که تغییری در وضعیت مالی فرد مقابل ایجاد شود زوج یا زوجه میتواند برای دادخواست تعدیل اقساط مهریه اقدام نماید.
- علاوه بر دادنامه چه مواردی برای کاهش اقساط مهریه باید ارائه شود؟
علاوه بر دادنامه که در متن آورده شده است. فرد متقاضی باید مستندات و شواهدی مبتنی بر آنکه وضعیت مالی فرد مقابل تغییر کرده است ارائه دهد. همچنین شهادت نامه از چند فرد عاقل و بالغ لازم خواهد بود.
- مستندات لازم برای ارائه به دادگاه شامل چه مواردی میشود؟
این مستندات میتواند شامل فیش حقوقی یا سند اجاره نامه جدید باشد. همچنین، گواهی چند نفر که از وضعیت مالی طرف مقابل آگاه هستند لازم خواهد بود.
- آیا امکان توقیف اموال در صورت درخواست برای کاهش اقساط مهریه وجود دارد؟
در صورتی که مرد قادر به پرداخت اقساط درخواستی نباشد، با نظر به رأی دادگاه این امکان وجود دارد که زن بتواند اموالی از مرد را توقیف کند.
سلام ببخشید میخاستم بدونم اگر کسی که ازدواج کرده و۳سال از ازدواج گذشته وهمس او هیچ رابطه ای نداشته وهنوز دختر هست بهش مهریه تعلق میگیرد
سللم
نصف مهریه به وی تعلق میگیرد
سلام ببخشید سوالی داشتم از شخص شما ممنون میشم جواب بدهید.من الان دوسالی هست که خانومم از خانه رفته و چون تمکین نکرده من عدم تمکین زدم و نفقه باطل شده است و الان دارم مهریه پرداخت میکنم سالی یک سکه و یک مدتی هم زندان بودم و زا پرداخت پیش قسط ی ربع سکه آزاد شدم.خانومم بعداز مدتی درخواست تمکین داده من خانه ای اجاره کردم با لوازم ایشان نیامد .دوباره بعد از تقریبا ۴ ماه دوباره درخواست که من میخواهم برگردم من باز هم دنبال خانه و اسبتب هستم در این وضعیت سخت مالی .بنده بیکارم اعسارمم قبول شده بخاطر مهریه. الان باید چکار کنم چند بار خانومم میتواند اینطوری من را اذیت کند؟
با سلام
عدم حضور و عدم تمکین مکرر نامبرده را از طریق اظهارنامه و سپس دادخواست مجددا اثبات نمایید