با توجه به پیشرفت های اخیر و روش های نوین برای درمان ناباروری از جمله لقاح مصنوعی و تولید مثل توسط شخص ثالت، سوالات و چالش های زیادی در ابعاد مختلف اخلاقی، حقوقی، جامعه شناختی و روانی ایجاد شده است. در کشورهای اسلامی، با توجه به قوانین دینی حاکم بر کشور انجام این روش های درمان ناباروری نیاز به قوانین ویژه ای دارد.
از طریق مقامات پزشکی، حقوقی، اسلامی و مدنی تشکیل این قوانین و مقررات صورت گرفته است و به صورت مداوم بروز رسانی می شوند. در مورد قوانین مربوط به اهدای جنین و چگونگی دادخواست اهدای جنین سوالات و ابهامات بسیار زیادی وجود دارد که در ادامه این مقاله قصد داریم به صورت مختصر به توضیح این مباحث بپردازیم.
قوانین اهدای جنین
به طور کلی با برررسی مجموع زوجین نابارورو با علل متفاوت به این موضوع خواهیم رسید که تنها حدود ۱۰ درصد از این زوجین مشمول دریافت اهدای جنین هستند. در رابطه با این زوجین مرد یا زن با هر دلیلی توانایی تولید اسپرم یا تخمک با کیفیت را نخواهند داشت و تولید مثل برای این زوجنین امکان پذیر نیست. روش باروری با اهدای جنین این بستر را برای زوجینی که توانایی تولید سلول های جنسی، جهت تولید جنین ندارند را مهیا می سازد.
از طریق مطالعات گسترده در این زمینه از نظر جنبه های علمی ، اخلاقی و حقوقی و گرفتن فتوای روحانیون شیعه، (“قانون مربوط به اهدای جنین به زوج های نابارور”) در سال ۲۰۰۵ توسط مجلس ایران تصویب شد.
مفاد این قانون و آیین نامه آن را می توان تحت ۴ عنوان طبقه بندی و مورد مطالعه قرار داد که عبارتند از:
- شرایط قانونی مربوط به تشکیل جنین و انتقال جنین
- شرایط دریافت کنندگان
- حقوق و تعهدات گیرندگان و کودک متولد شده از طریق اهدای جنین
- تشریفات و آیین دادرسی مدنی.
-
شرایط حقوقی مربوط به تشکیل جنین و انتقال جنین
- صلاحیت کلینیک های ناباروری:
طبق قانون وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی به کلیه کلینیک های مجاز ناباروری اجازه داده است تا مراحل انتقال جنین را انجام دهند
- رعایت موازین دینی:
همان طور که در قانون ذکر شد، لازم است تمامی مراحل تشکیل جنین و انتقال جنین با معیارهای دینی مطابقت داشته باشد. روحانیون شیعه تصریح می کنند که زوج های متاهل که دارای رابطه جنسی ممنوع نبوده و از قوانین اسلامی پیروی می کنند مجازند جنین واجد شرایط خود را اهدا کنند.
- شرایط جسمی اهدا کنندگان
علاوه بر رضایت کتبی اهداکنندگان که در قانون به عنوان شرط اصلی تعیین شده است. این آیین نامه بر اهمیت موضوعاتی مانند سلامت جسمی و روانی اهداکنندگان، عدم اعتیاد به الکل و مواد مخدر و موارد این چنینی تاکید دارد.
-
شرایط دریافت کنندگان
- زوج های متاهل فقط واجد شرایط درخواست دریافت جنین اهدایی هستند. یک زن مجرد یا یک زن بدون همسر مجاز به دادخواست اهدای جنین نیست.
- اگر متقاضیان بر اساس شهادت پزشکی معتبر نابارور شناخته شوند، واجد شرایط دادخواست اهدای جنین خواهند بود.
- دادگاه باید صلاحیت اخلاقی زوجین را تأیید کند.
- سلامت عقلی زوجین باید تأیید شود.
- زوجین نباید از بیماری های صعب العلاج و هپاتیت و ایدز رنج ببرند. آزمایشات پزشکی باید روی زوجین انجام شود.
- نه زن و نه شوهر نباید به مواد مخدر معتاد باشند.
- زوجین باید شهروند جمهوری اسلامی ایران باشند.
-
حقوق و تعهدات گیرندگان و فرزند متولد شده از طریق اهدای جنین
بحث برانگیزترین بخش این قانون شفاف سازی رابطه بین گیرنده جنین و کودک متولد شده از طریق اهدای جنین است. ماده ۳ این قانون می گوید: “همه حقوق، وظایف و مسئولیت های والدین مانند سرپرستی، احترام حمایت و نفقه که در رابطه بیولوژیکی والدین و فرزندان وجود دارد، باید در رابطه با والدین و فرزندانی که از طریق اهدای جنین به دنیا آمده اند نیز اجرا شود.
-
تشریفات و آیین دادرسی مدنی
درخواست اهدای جنین باید توسط هر دو طرف امضا شود و به دادگاه ارائه شود. همانطور که در قانون مشخص شده است، دادگاه باید به نفع اهدای جنین رای دهد.
نکته پایانی: پس از ارائه دادخواست اهدای جنین شما باید منتظر رای دادگاه باشید. پس از بررسی های انجام شده، دادگاه رای خود را صادر می نماید. برای دیدن نمونه رای اهداء جنین می توانید به سایت تهران مدافع مراجعه نمایید و اطلاعات بیشتری در این رابطه کسب کنید.
برای آشنایی با مجازات سقط جنین توسط مادر به لینک مربوطه مراجعه کنید.
سؤالات متداول
- در صورت موافقت نکردن دادگاه با دادخواست اهدای جنین چه باید کرد؟
اگر صلاحیت متقاضیان توسط دادگاه تأیید نشده باشد، آن ها می توانند از تصمیم دادگاه اعتراض کنند.
- سلامت افراد اهدا کننده چگونه تایید می شود؟
تمامی آزمایشات اعم از جسمی و روانی با نظارت دادگاه صورت می گیرد.
- برای طرح دادخواست اهدای جنین به کجا مراجعه نماییم؟
برای نوشتن دادخواست اهدای جنین لازم است یک سری چارچوب ها و مباحث را رعایت کنید و سپس این دادخواست را به دادگاه ارائه دهید. برای نوشته دادخواست اهدای جنین می توانید از وکلا و افراد متخصص کمک بگیرید.
- آیا اهدای جنین از نظر علما اهل سنت نیز مجاز است؟
بعضی از علمای اهل سنت این کار را مجاز می دانند و بعضی دیگر خیر.
اشتراک در شبکه اجتماعی
اشتراک در
فیسبوک
اشتراک در
توییتر
اشتراک در
واتساپ
اشتراک در
تلگرام
مطالب مرتبط با این موضوع
