زندگی زناشویی با طلاق پایان میپذیرد. گاهی اوقات اتفاقاتی میان مرد و زن میافتد که سازش تنها باعث ناراحتی بیشتر آنها از یکدیگر میگردد. با این وجود، به پایان رساندن این زندگی مشترک دارای شرایطی است. شرایط طلاق از طرف مرد با شرایط موجود برای زنان متفاوت است. دلایل طلاق میتواند متفاوت باشد و به طبع شرایط آن نسبت به دلایل متغییر خواهد بود. در ادامه به بررسی این مسائل خواهیم پرداخت.
شرایط طلاق از طرف مرد
طلاق در سه حالت امکانپذیر است: طلاق از طرف مرد، طلاق توافقی و طلاق از طرف زن. طلاق توافقی کمترین دردسر را خواهد داشت. طبق قانون ۱۱۳۳ قانون مدنی «مرد میتواند هر زمانی که بخواهد بدون داشتن دلیل موجه اقدام به ثبت دادخواست طلاق نماید». دادخواست زن و اعلام عدم رضایت ایشان بر پرونده اصلی ارائه شده توسط مرد تأثیر نخواهد گذاشت. عدم رضایت زن تنها روند طلاق را طولانیتر خواهد کرد.
در گذشته، مردان میتوانستند تنها با رفتن به دفترخانه طلاق خود را ثبت کنند. این مسئله مشکلی اساسی در نظام خانواده ایجاد مینمود و باعث افزایش آمار طلاق گردید. به همین سبب امروزه دادخواست باید به دادگاه ارائه شود و روند قانونی آن طی گردد.
طبق ماده ۲۶ قانون حمایت از خانواده زوجین تنها با دریافت گواهی عدم سازش میتوانند طلاق خود را ثبت نمایند. در ماده بعدی همین قانون، یعنی ماده ۲۷ قانون حمایت از خانواده، به جز در موردی که طلاق توافقی باشد، دادگاه موضوع طلاق را به داوری ارجاع خواهد داد.
داوری از شرایط طلاق از طرف مرد و زن است. در این حالت، طرفین به مدت یک هفته باید یکی از خویشاوندان متأهل و بالای سی سال خود را به عنوان داور به دادگاه معرفی کنند. دلیل این امر آن است که، خویشاوندان با زندگی و روابط آنها آشنایی بیشتری دارند. داورها وظیفه دارند تا در میان آنها سازش و صلح ایجاد کرده و اگر امکانش باشد از طلاق منصرف نمایند. در صورت امتناع از دستور دادگاه مبنی بر انتخاب داور، دادگاه خانواده از واحد داوری خود فردی را تعیین خواهند کرد.
دلایل مرد برای طلاق میتواند موجه یا غیر موجه باشد. در هر دو صورت ایشان حق طلاق را دارند. دلایل موجه برای پایان دادن به زندگی مشترک میتواند از موارد زیر باشد:
- محکومیت زوجه به حبس
- بیماری و عقیم بودن زوجه
- سو رفتار زوجه
- عدم تمکین
- ترک زندگی خانوادگی
در حالتی که زن زندگی را ترک کرده باشد و مرد از محل ایشان مطلع نباشد، دادگاه دستوری بر مبنای ثبت آگاهی در روزانه خواهد داد. در این حالت مرد باید در یکی از روزنامههای مشخص شده توسط دادگاه آگاهی در خصوص تماس زن با ایشان ثبت کند. این مسئله زمانی اتفاق میافتد که زوجه کشور را ترک کرده باشد و مرد از محل زندگی مشخص او آگاه نیست. دادگاه زمان مشخصی را برای آگاهی و واکنش زن تعیین خواهد کرد. این مسئله بیشتر برای تعیین و تکلیف کردن حقوق زن است و مرد باید طبق قانون منتظر بماند. در صورت عدم تماس زن و واکنش ایشان، طلاق به صورت غیابی صورت میگیرد.
درخواست طلاق و تعیین تکلیف حقوق
از شرایط طلاق از طرف مرد رسیدگی به حقوق زن خواهد بود. اگر داوران موفق نشوند میان آنها سازش ایجاد کنند به دادگاه اطلاع خواهند داد. دادگاه شروط در هنگام عقد و مندرجات سند ازدواج را بررسی خواهد کرد. مدارک مورد نیاز برای طلاق از طرف مرد شامل:
- اصل سند ازدواج
- اصل شناسنامه مرد
- کپی کارت ملی
میشود. از موارد دیگر گواهی پزشکی خواهد برای بررسی بارداری زوجه است. در صورتی که اصل سند ازدواج در دسترس نباشد، باید یک نسخه رونوشت آن از دفترخانه محل انعقاد عقد دریافت شود. از زمان صدور حکم عدم سازش، مرد تا سه ماه فرصت دارد تا به یکی از دفترخانه مراجعه کرده و طلاق را ثبت نماید. ولی پیش از این مرحله، و پیش از صدور حکم از طرف دادگاه، حقوق زن مورد بررسی قرار میگیرد.
مهریه:
مهریه اگر عندالمطالبه باشد، هر زمان که زن درخواست کند، باید پرداخت گردد. مهریه عندالاستطاعه زمانی پرداخت میشودکه زن توانایی مالی مرد را ثابت کند. اگر مرد توانایی پرداخت مهریه، نفقه و … را نداشته باشد، میتواند درخواست اعسار دهد. در صورت تأیید دادگاه، حکم اعسار صادر میگردد. در این حالت حقوق زن به صورت اقساطی پرداخت خواهد شد.
نفقه :
عبارت است از تأمین نیازهای متعارف زندگی زن. این مسئله شامل مسکن، لباس، غذا، اثاث منزل و هزینههای درمانی و بهداشتی میشود. میزان نفقه توسط دادگاه تعیین میگردد. اگر زن باردار باشد، نفقه تا زمان وضع حمل ایشان ادامه خواهید یافت و از وظایف شوهر است.
اجرت المثل:
برای پرداخت آن چند موضوع مورد بررسی قرار خواهد گرفت. در ابتدا باید ثابت گردد که زن به دستور شوهر برخی از کارهایی که به عهده ایشان نبوده، انجام داده است. زن قصد مجانی و رایگان کار کردن را نداشته است. دادگاه در این زمینه تلاش میکند میان زوجین مصالحه انجام دهد. اگر سازش صورت نگرفت، یک کارشناس رسمی دادگستری به محاسبه کارهای انجام گرفته خواهد پرداخت تا میزان اجرت المثل را تعیین کند.
پرداخت نحله:
نحله تنها در صورتی مورد بررسی قرار میگیرد که در شرایط درخواست طلاق از طرف مرد دلیل موجهای از جمله سوء رفتار یا تخلف زن وجود نداشته باشد. در این حالت نیز مانند اجرت المثل، نسبت به سالهای زندگی مشترک، برای حمایت از زن مبلغی به عنوان نحله به زن تعلق خواهد گرفت.
انتقال نصف دارایی شوهر:
این مسئله باید در شرایط عقد آورده شده باشد. در قباله نکاح این مسئله مطرح میشود و زوجین آن را امضا کردهاند. شرط بر آن است که نصف دارایی شوهر به زن تعلق گیرد. این میزان نمیتوان از نصف فراتر رود. گاهی نیز به دستور دادگاه کمتر از نصف اموال منتقل میشود. این مسئله زمانی صحت خواهد داشت که در شرایط طلاق از طرف مرد، زن دچار تخلف نگردیده باشد و سوء اخلاق و رفتار نداشته باشد. در این حالت، نصف دارایی از زمان شروع زندگی مشترک به صورت بلاعوض به زن منتقل خواهد شد.
حضانت فرزندان
کودکان تا سن ۷ سالگی باید در کنار مادر خود بمانند. حضانت فرزندان تا این سن اولویتش با مادران است مگر به دلایلی حضانت به مرد منتقل شود. از جمله محکومیت و حبس زن یا رابطه ایشان با فرد دیگری. حق حضانت در این شرایط به پدر تعلق میگیرد. همچنین حق حضانت کودکان ۷ سال به بالا با پدرشان خواهد بود. دختران در سن ۹ سالگی و پسران در پانزده سالگی بالغ محسوب شده و از حضانت خارج میشوند. همان طور که گفتیم پرداخت نفقه کودک در مدت تعیین شده با پدر خواهد بود.
تنها پس از بررسی تمامی موارد بالا و پرداخت حقوق زن است که طلاق ثبت میگردد. اگر مرد درخواست اعسار دهد و زن رضایت خود را اعلام کند، طلاق ثبت میگردد. اگر زن به ثبت طلاق بدون دریافت هیچ کدام از حقوق خود رضایت دهد، حکم عدم سازش صادر میگردد. زن میتواند پس از ثبت طلاق برای دریاف حقوق خود از طریق اجرای احکام دادگستری اقدام کند.
پس از انجام تعیین و تکلیفها، حکم عدم سازش صادر میگردد. که باید همراه باید سند ازدواج، شناسنامه و کارت ملی به دفاتر طلاق ارائه گردد. اجرای شرایط طلاق از طرف مرد میتواند زمانبر باشد و وکلا میتوانند در این زمینه شما را راهنمایی کرده یا در مدت زمان کمتری آن را انجام دهند.
سؤالات متداول:
- آیا تنها در صورتی که طلاق از طرف مرد باشد میتواند برای اعسار درخواست دهد؟
خیر، این مسئله به وضعیت مالی مرد وابسته خواهد بود. دادگاه مشخص میکند که آیا اعسار به ایشان تعلق میگیرد یا خیر. دادخواست طلاق از طرف مرد بر این مسئله تأثیری ندارد.
- آیا نام زن هنگام ثبت طلاق از شناسنامه پاک میگردد؟
خیر، تنها در صورت ازدواج مجدد است که نام همسر قبلی حذف خواهد گردید.
- لازم است مرد در جلسه داوری شرکت کند؟
جلسه داوری از طرف دادگاه در زمان مشخص تعیین میگردد. در این جلسه حداقل باید وکیل قانونی مرد حضور داشته باشد. همچنین در صورتی که مرد داوری را مشخص ننماید؛ دادگاه از سمت داوری خود فردی را مشخص خواهد کرد.
- حداقل چه میزان مهریه باید پرداخت شود تا طلاق ثبت گردد؟
میزان آن به دادگاه بستگی خواهد داشت؛ منتها حداقل باید نصف مهریه پرداخت شود. همچنین در صورت رضایت زن و بخشش مهریه خود، ثبت طلاق صورت میگیرد. زن میتواند برای حقوق خود به دادگستری مراجعه کرده و ادامه فرآیند را از این مسیر پیش گیرد.
سلام، خانمى هستم ۳۵ ساله که ۱۵ سال ازدواج کردم، نزدیک به ۶ ماه پیش همسرم بخاطر یک بحث کوچیک من را به منزل پدرم بردن و با بهانه هاى مختلف که میومدن دنبالم بی حرمتى و توهین از برگشتن من خوددارى میکردن تا تمکین زدن و بعد از دادگاه خودم اعلام تمکین کردم و حالا هم بعد از کذشته ۲ هفته نمیخوام با ایشون زندگى کنم، توافق هم نمیکنن و اوضاع زندگى رو برام سخت کردن، چطورى میتونم دادخواست طلاق بدم که حداقل بخشی از مهریه ام رو بگیرم.ممنون
با سلام
میتوانید نسبت به طرح دعوی مبنی بر مطالبه ی نفقه و مهریه اقدام نمایید.برای بهبود خدمات تماس حاصل فرمائید.
سلام شرایط طلاق در حال حاضر با توجه به ماده ۱۱۲۰ و ۱۱۳۰ قانون مدنی برای شما متصور نیست مگر اینکه عسر و حرج و یا اکراه شما به اثبات برسد.