استرداد دادخواست یکی از مفاهیم مهم در نظام حقوقی ایران است که به خواهان اجازه می‌دهد در شرایط خاصی از ادامه پیگیری دعوای خود منصرف شود. این اقدام می‌تواند به دلایل مختلفی صورت گیرد، از جمله حصول توافق با خوانده، کشف مدارک جدید یا تغییر شرایط. در این مقاله، به بررسی شرایط، مراحل و آثار حقوقی استرداد دادخواست پرداخته می‌شود.
مفهوم استرداد دادخواست
استرداد دادخواست به معنای پس گرفتن دادخواست توسط خواهان است که می‌تواند در مراحل مختلف دادرسی انجام شود. این اقدام ممکن است به صورت صریح یا ضمنی، کتبی یا شفاهی صورت گیرد. به عنوان مثال، اگر خواهان مالی را که ادعای مالکیت بر آن دارد، در ازای پرداخت مبلغی بخرد، این امر نشانگر انصراف خواهان از دعوای حقوقی است.
شرایط و مراحل استرداد دادخواست
بر اساس ماده ۱۰۷ قانون آیین دادرسی مدنی، استرداد دادخواست در سه مرحله امکان‌پذیر است:
۱. تا اولین جلسه دادرسی: در این مرحله، خواهان می‌تواند بدون نیاز به رضایت خوانده، دادخواست خود را مسترد کند. در این صورت، دادگاه قرار ابطال دادخواست صادر می‌نماید.
۲. پس از اولین جلسه دادرسی و قبل از ختم مذاکرات: در این مرحله، استرداد دعوا ممکن است. اگر خواهان دعوای خود را مسترد کند، دادگاه قرار رد دعوا صادر می‌کند. این قرار دارای اعتبار امر مختومه نیست و امکان طرح مجدد دعوا توسط خواهان وجود دارد.
۳. پس از ختم مذاکرات: در این مرحله، استرداد دعوا تنها در صورتی ممکن است که خوانده راضی باشد یا خواهان از دعوای خود به‌طور کلی صرف‌نظر کند. در این صورت، دادگاه قرار سقوط دعوا صادر خواهد کرد و خواهان نمی‌تواند دوباره علیه خوانده از بابت موضوع طرح دعوا کند.
آثار حقوقی استرداد دادخواست
آثار حقوقی استرداد دادخواست بسته به مرحله‌ای که در آن انجام می‌شود، متفاوت است:
قرار ابطال دادخواست: این قرار زمانی صادر می‌شود که خواهان تا قبل از اولین جلسه دادرسی، دادخواست خود را مسترد کند. در این حالت، دادخواست به‌طور کامل از بین می‌رود و اثری بر جای نمی‌گذارد.
قرار رد دعوا: این قرار زمانی صادر می‌شود که خواهان پس از اولین جلسه دادرسی و قبل از ختم مذاکرات، دعوای خود را مسترد کند. در این حالت، دعوا خاتمه می‌یابد، اما خواهان می‌تواند مجدداً همان دعوا را مطرح کند.
قرار سقوط دعوا: این قرار زمانی صادر می‌شود که خواهان پس از ختم مذاکرات، دعوای خود را مسترد کند و خوانده نیز رضایت دهد یا خواهان به‌طور کلی از دعوای خود صرف‌نظر کند. در این حالت، دعوا به‌طور کامل از بین می‌رود و خواهان نمی‌تواند مجدداً همان دعوا را مطرح کند.
نکات مهم در استرداد دادخواست
هزینه دادرسی: در صورتی که خواهان هزینه دادرسی را پرداخت کرده باشد، با استرداد دعوا، هزینه دادرسی به او مسترد نخواهد شد.
اختیار وکیل در استرداد دعوا: بر اساس ماده ۳۵ قانون آیین دادرسی مدنی، وکیل خواهان تنها در صورتی می‌تواند دعوای حقوقی را مسترد نماید که در وکالت‌نامه این اختیار صراحتاً به وی اعطا شده باشد.
تفاوت با دعاوی کیفری: استرداد دعوا یکی از قابلیت‌های دعوای حقوقی است. در دعاوی کیفری و جرایم، استرداد دعوا ممکن نیست. رسیدگی کیفری با گذشت شاکی در جرایم قابل گذشت به پایان می‌رسد. همچنین در قانون آیین دادرسی کیفری امکاناتی مثل صدور قرار ترک تعقیب پیش‌بینی شده است که اثر اجرایی مانند استرداد دعوای حقوقی دارد.
نمونه لایحه استرداد دادخواست
در ادامه، نمونه‌ای از لایحه استرداد دادخواست ارائه می‌شود که می‌تواند در شرایط مشابه مورد استفاده قرار گیرد:
ریاست محترم شعبه … دادگاه عمومی حقوقی …
با سلام
احتراماً، اینجانب … خواهان پرونده به شماره بایگانی … به استحضار می‌رساند نظر به اینکه اولین جلسه رسیدگی برای تاریخ … ساعت … تعیین گردیده، تقاضای استرداد دادخواست دارم. خواهشمند است دستور فرمایید مراتب امر در پرونده ثبت گردد.
با تشکر و احترام
امضاء
نتیجه‌گیری
استرداد دادخواست ابزاری است که قانون‌گذار در اختیار خواهان قرار داده تا در صورت انصراف از ادامه دادرسی، بتواند دعوای خود را مسترد نماید. این اقدام بسته به مرحله‌ای که در آن صورت می‌گیرد، آثار حقوقی متفاوتی دارد که آگاهی از آن‌ها برای خواهان و وکیل او ضروری است.
*توجه: این مقاله صرفاً جهت آگاهی‌بخشی تهیه شده و استفاده از آن بدون مشاوره حقوقی توصیه نمی‌شود.*
اشتراک در شبکه اجتماعی
اشتراک در
فیسبوک
اشتراک در
توییتر
اشتراک در
واتساپ
اشتراک در
تلگرام
مطالب مرتبط با این موضوع
