مجازات صدور چک بلامحل و شرایط پیگیری کیفری آن

به چک هایی که در موعد مقرر پرداخت نشده اند چک بلامحل یا برگشتی گفته می شود. از لحاظ حقوقی کشیدن چک بی محل به عنوان یک جرم به حساب می آید. مجازات صدور چک بلا محل بر اساس قانون قدیم ۱ روز تا ۲ سال و بر اساس قانون جدید تا حدود ۱ سال است، البته با توجه به شرایط مختلف ممکن است به صورت کیفری یا حقوقی پیگیری شوند.

شرایط شکایت کیفری

اگر سند مورد نظر دارای شرایط زیر باشد، امکان پیگیری کیفری صادر کننده سند وجود ندارد و باید پیگیری حقوقی صورت بگیرد.

• هر گاه مشخص شود سند به صورت سفید امضا ارائه شده است.
• در صورتی که در متن آن شرطی برای وصول وجه ذکر شده باشد.
• در صورتی که در متن، ذکر شود سند برای تضمین انجام قرارداد یا تعهدی ارائه شده است.
• در صورتی که مشخص شود چک بدون درج تاریخ صادر شده است
• هر گاه تاریخ واقعی سند، زودتر از تاریخ موجود در متن آن باشد.

بجز موارد ذکر شده، در سایر شرایط سند اصطلاحاً کیفری است و می توان صادرکننده را تحت پیگرد کیفری قرار داد. همچنین دارنده می تواند علاوه بر ارائه شکایت کیفری، وجه مربوطه را از مقامات کیفری درخواست نماید. دارنده تا ۶ ماه بعد از تاریخ صدور سند فرصت دارد برای وصول وجه آن اقدام کند، و پس از آن تا ۶ ماه بعد از صدور گواهی عدم پرداخت باید اقدام به شکایت نماید، تا صادر کننده مشمول مجازات صدور چک بی محل شود. در غیر این صورت و پس از اتمام این زمان، دارنده سند نمی تواند شکایت کیفری خود را ارائه دهد. لازم به ذکر است شکایت کیفری فقط برای شخصی که سند را برای اولین بار به بانک تحویل داده باشد، امکان پذیر است. به همین منظور بانک ها موظفند هویت کامل دارندگان سند و تاریخ مراجعه را را به محض مراجعه آن ها به بانک، به صورت دقیق در پشت سند درج نمایند.

در شرایطی که دارنده حق شکایت کیفری داشته باشد و بخواهد فردی به نمایندگی از او برای وصول وجه اقدام نماید، و همزمان حق شکایت خود را محفوظ نگه دارد، لازم است تا هویت کامل و دقیق خود را همراه با شرح نمایندگی آن شخص در پشت سند درج نماید. به این ترتیب بانک گواهی مطابقت امضا و همچنین گواهی عدم پرداخت وجه را بر اساس نام صاحب سند صادر می شود. در صورت نیاز به اخذ اطلاعات بیشتر در رابطه با مسائل حقوقی مربوط به صدور این نوع از اسناد می توانید با مجموعه ی تهران مدافع تماس بگیرید و با مشاوران و وکلای معتبر و وکیل چک برگشتی صحبت کنید.

مجازات صدور چک بلامحل

افرادی که صادر کننده این نوع از اسناد هستند، در واقع یک نوع جرم را مرتکب می شوند که حکم آن ها در زیر توضیح داده شده است:

الف) اگر مبلغ نوشته شده در سند کمتر از ۱,۰۰۰,۰۰۰ تومان باشد، فرد خاطی به ۶ ماه حبس محکوم می شود.

ب) اگر مبلغ نوشته شده در سند بین یک میلیون تومان تا پنج میلیون تومان باشد، فرد خاطی به شش ماه تا یک سال حبس محکوم می شود.

ج) مجازات صدور چک بلامحل با مبالغ بالاتر از پنج میلیون تومان، یک تا دو سال حبس و سلب حق داشتن دسته چک به مدت ۲ سال است.

لازم به ذکر است که اگر فردی چک های بلامحل زیادی صادر کرده باشد، جمع مبلغ نوشته شده در همه آن ها در نظر گرفته می شود.

 برای دریافت نمونه شکواییه صدور چک بلامحل به لینک مربوطه مراجعه کنید.

پرداخت وجه چک قبل از شکایت کیفری

در سه حالت فردی که صادر کننده است تحت پیگیرد کیفری قرار نخواهد گرفت:

• اگر شخص خاطی پیش از رسیدن تاریخ شکایت کیفری وجه مورد نظر را به صورت نقدی به دارنده پرداخت کرده باشد.
• اگر فرد با گرفتن رضایت شاکی، مقدمات وصول وجه را فراهم کرده باشد.
• اگر فرد شرایط را برای پرداخت وجه از طریق بانک مورد نظر فراهم نماید.

نکته حائز اهمیت در این میان این است که در صورتی که پرداخت مبلغ چک از طریق بانک انجام گیرد، وظیفه ی بانک است که همان مقدار نوشته شده در آن را از حساب صادرکننده مسدود کند و وقتی شخصی که دارنده سند است به بانک مراجعه می کند، مبلغ در نظر گرفته شده را در قبال دریافت سند به او پرداخت کند.

نکته دیگر این که اگر فردی با دانستن این که حساب بانکی او مسدود است، باز هم چکی صادر کند، این کار به منزله صدور چک بلامحل خواهد بود و فرد خطاکار به مجازات صدور چک بلامحل محکوم می شود و اجرای مجازات تعیین شده نباید به تاخیر بیفتد. گفتنی است که جرم هایی که افراد مرتکب می شوند، در صورت عدم شکایت دارنده، مورد پیگیری قرار نخواهند گرفت. برای آشنایی با انواع چک به لینک مربوطه مراجعه کنید.

سؤالات متداول:

• آیا در صورتی که سند به صورت سفید امضا ارائه شده باشد، امکان پیگیری کیفری وجود دارد؟

خیر در صورتی که سند به صورت سفید امضا صادر شده باشد یا اشکالاتی در تاریخ درج شده آن وجود داشته باشد امکان پیگیری کیفری وجود نخواهد داشت.

• دارنده تا چه زمانی فرصت دارد، جهت وصول وجه و ثبت درخواست شکایت خود اقدام نماید؟

صاحب سند باید تا ۶ ماه بعد از تاریخ صدور سند برای وصول وجه آن اقدام کند و همچنین تا ۶ ماه پس از تاریخ گواهی عدم پرداخت، می تواند شکایت خود را ثبت نماید.

• مجازات صدور چک بلامحل با مبلغ بیشتر از پنج میلیون تومان چیست؟

فردی که چک بلامحل با این مبالغ توسط او صادر می گردد، به یک الی دو سال حبس محکوم بوده و بانک ها تا ۲ سال به او اجازه داشتن دسته چک را نخواهند داد.

• در چه صورتی فرد صادر کننده چک بلامحل می تواند با پرداخت نقدی مبلغ نوشته شده در متن سند به صاحب چک، خود را از مجازات صدور چک بلامحل تبرئه کند؟

در صورتی که فرد مجرم، مبلغ مورد نظر را قبل از تاریخ شکایت کیفری به دارنده سند پرداخت کند، جرم او تحت پیگرد قانونی قرار نخواهد گرفت.