شاید بتوان گفت جرم قتل، قدیمی ترین جرم در جوامع انسانی است و به دلیل از بین بردن حق زندگی افراد، سنگین ترین و شدیدترین نوع مجازات را در هر نظام حقوقی به دنبال دارد. این جرم در تمام نظام های حقوقی در سراسر جهان انواعی دارد که به تناسب نوع، مجازات خاصی برای آن در نظر گرفته می شود. به دلیل همین اهمیت ویژه و تاثیر مجازات این جرم بر سرنوشت متهم است که استفاده از مشاوره حقوقی قتل به خصوص مشاوره حقوقی قتل غیر عمد امری ضروری است. در این مقاله از گروه وکلای تهران مدافع با تعریف و مجازات جرم قتل غیر عمد و ضرورت استفاده از مشاوره حقوقی قتل غیر عمد آشنا می شوید.
انواع قتل چیست؟
جرم قتل در تمام نظام های حقوقی به عنوان یکی از بزرگ ترین و قبیح ترین جرایم شناخته می شود. قتل در معنای ساده یعنی انجام عملی که منجر به کشته شدن فرد زنده می شود. در قانون مجازات اسلامی ایران قتل بر اساس انواع آن که شامل سه نوع عمدی، شبه عمد و خطای محض است تعریف شده است. به نوع دوم و سوم یعنی شبه عمد و خطای محض به صورت کلی قتل غیر عمد گفته می شود. آنچه به عنوان ملاک و معیار اصلی باعث تفکیک میان این انواع می شود، قصد و اراده مرتکب است. برای شناخت بهتر قتل غیر عمد بهتر است ابتدا با تعریف قتل عمد آشنا شویم. در ماده ۲۹۰ قانون مجازات اسلامی موارد قتل عمد به این صورت بیان شده است:
- در صورتی که مرتکب ،عمل کشنده را بر اساس اراده خود انجام دهد و قصد کشته شدن فرد یا افراد کشته شده را نیز داشته باشد.
- در صورتی که مرتکب، عمل کشنده را بر اساس اراده خود انجام دهد و قصد کشته شدن فرد یا افراد کشته شده را نداشته باشد اما عمل او نوعا کشنده باشد و او نسبت به این موضوع یعنی اینکه انجام آن عمل به احتمال قوی منجر به مرگ می شود آگاهی داشته باشد. در این موارد اصل بر آگاهی مرتکب نسبت به نوعا کشنده بودن عمل است.
- در صورتی که مرتکب، عمل کشنده را بر اساس اراده خود انجام دهد، قصد کشته شدن فرد یا افراد کشته شده را نداشته باشد و عمل او هم نوعا و نسبت به افراد عادی کشنده نباشد اما به دلیل شرایط ویژه فرد یا افراد کشته شده منجر به مرگ شود و مرتکب هم نسبت به این موضوع یعنی شرایط خاص فرد یا افراد کشته شده آگاهی داشته باشد. مثلا فردی با وجود آگاهی به بیماری قبلی دیگری عمدا او را بترساند. در این موارد بر خلاف مورد قبلی، اصل بر این است که مرتکب وضعیت خاص مقتول را نمی داند و خلاف این موضوع باید به اثبات برسد.

آیا شماره تلفن وکیل را جهت مشاوره رایگان میخواهید؟
قتل غیر عمد و انواع آن
همانطور که گفتیم هر نوع قتلی که قتل عمد محسوب نشود، قتل غیر عمد بوده که خود به دو نوع قتل شبه عمد و قتل خطای محض تقسیم می شود. در این قسمت به تعریف و موارد هر یک از این انواع می پردازیم.
قتل شبه عمد
بر اساس ماده ۲۹۱ قانون مجازات اسلامی، قتل در موارد زیر از نوع شبه عمد محسوب می شود:
- در صورتی که مرتکب قصد رفتار منجر به قتل را داشته باشد اما قصد نتیجه یعنی کشته شدن فرد را نداشته باشد و عمل منجر به قتل هم نوعا کشنده نباشد.
- در صورتی که مرتکب جهل به موضوع داشته باشد، یعنی نداند موضوع عمل او انسان زنده بوده است. مثلا اگر فردی یک ماشین را به آتش بکشد و بعدا معلوم شود یک فرد زنده درون آن بوده است.
- در صورتی که جنایت در اثر تقصیر فرد مرتکب انجام شده باشد. تصادفات منجر به قتل در حوادث رانندگی از این نوع هستند.
قتل خطای محض
بر اساس ماده ۲۹۲ قانون مجازات اسلامی، قتل در این موارد قتل خطای محض محسوب می شود:
- در صورتی که مرتکب در حالت خواب و بی هوشی که در اختیار خود نبوده است مرتکب عمل کشنده شود.
- در صورتی که مرتکب کودک یا دیوانه باشد.
- در صورتی که مرتکب نه قصد رفتار را داشته باشد و نه قصد نتیجه یعنی کشته شدن فرد را. برای مثال، فردی به قصد شکار تیری را رها کند و اشتباها به یک فرد زنده برخورد کرده و موجب مرگ او شود.
در اثبات هر یک از این انواع قتل، وکیل کیفری متخصص در جرایم قتل با ارائه مشاوره حقوقی قتل غیر عمد نقش بسیار مهمی ایفا می کند. در مقاله تفاوت قتل عمدی و غیرعمدی از زبان بهترین وکلای کیفری در تهران با تفاوت های دقیق تر میان انواع قتل آشنا می شوید.
مجازات قتل غیر عمد چیست؟
مجازات قتل در قانون هر کشور شدیدترین نوع مجازات در نظام کیفری آن کشور محسوب می شود. در ایران نیز مجازات قتل به خصوص اگر از نوع عمد باشد مجازات بسیار شدیدی است. مجازات قتل عمد بر اساس قانون ایران، در صورتی که شرایط ذکر شده در قانون وجود داشته باشد و اولیاء دم از مرتکب جرم گذشت نکنند، قصاص نفس است. قصاص نفس نوعی مجازات سالب حیات است که بر اساس فقه مجازات قتل عمدی در حقوق ایران دانسته می شود. در نتیجه، اتهام به قتل می تواند فرد را در معرض خطر مرگ قرار دهد. به دلیل همین مساله است که استفاده از مشاوره حقوقی قتل غیر عمد توسط هر فردی که به نوعی درگیر پرونده قتل شده است اهمیت بسیاری دارد. در این قسمت مجازات انواع قتل غیر عمد را برای شما عزیزان بیان می کنیم.
مجازات قتل شبه عمد
به طور کلی مجازات قتلی که عمدی نبوده و از نوع غیر عمد باشد، قصاص نیست. در این موارد مجازات های دیگری جایگزین قصاص می شوند. مجازات های اصلی جایگزین قصاص از نوع دیه و تعزیر است. بر اساس قانون مجازات اسلامی، در صورتی که قتل از نوع شبه عمد باشد، دیه و تعزیر به همراه خواهد داشت. دیه فرد مسلمان در هر سال توسط رئیس قوه قضاییه تعیین و اعلام می شود. تعزیر قتل از نوع شبه عمد هم بر اساس قانون، یک تا سه سال حبس بنا به نظر قاضی است.
مجازات قتل خطای محض
در قتل از نوع خطای محض هم قصاص وجود ندارد و به جای آن دیه پرداخت می شود که در برخی موارد یعنی زمانی که مرتکب کودک یا دیوانه است، پرداخت این دیه بر عهده عاقله مرتکب یعنی بستگان ذکور پدری و یا پدری و مادری اوست که از او ارث می برند.
قتل مهدور الدم چه قتلی است؟
بر اساس ماده ۳۰۲ قانون مجازات اسلامی ایران، در صورتی که مرتکب فرد مهدور الدمی را بکشد قصاص نمی شود و دیه هم پرداخت نمی کند بلکه فقط به حبس تعزیری محکوم می شود. اما اگر فرد با اعتقاد به اینکه فردی مهدور الدم است او را به اشتباه بکشد و بتواند این اعتقاد را در محضر دادگاه اثبات کند مستوجب قصاص نیست علاوه بر پرداخت دیه مستوجب حبس تعزیری خواهد بود. این قتل از نوع شبه عمد یا همان غیر عمد محسوب می شود.
مرجع صالح برای رسیدگی به جرم قتل غیر عمد
یکی از نکات حقوقی مطرح در مشاوره حقوقی قتل غیر عمد مرجع صالحی است که باید به این جرم رسیدگی کند. رسیدگی به جرم قتل عمد به دلیل مجازات قصاص در صلاحیت دادگاه کیفری یک استان محل وقوع قتل است. اما دادگاه صالح برای رسیدگی به قتلی که از نوع غیر عمد است با توجه به مجازات آن دادگاه کیفری دوی محل وقوع قتل است. رسیدگی به جرم در هر یک از این مراجع بستگی به نظر بازپرس مبنی بر عمد یا غیر عمد بودن قتل دارد. علاوه بر این اگر هر کدام از این دادگاه ها هم خود را صالح به رسیدگی به جرم ندانند می توانند به نفع مرجع دیگر قرار عدم صلاحیت صادر کرده و پرونده را به دادگاه صالح ارسال نمایند. برای آشنایی با مراحل رسیدگی به جرم قتل این مقاله را بخوانید: مراحل رسیدگی و پیگیری پرونده قتل چگونه است؟
ضرورت استفاده از مشاوره حقوقی قتل غیر عمد
زمانی که قتلی به یک فرد منتسب می شود اصل بر این است که رفتار او عامدانه بوده و در نتیجه قتل از نوع عمد محسوب می شود. در این شرایط، یک وکیل قتل متخصص تلاش می کند با ارائه مشاوره حقوقی قتل غیر عمد، پرونده قتل را از عمدی بودن به غیر عمد تغییر دهد و متهم را از خطر قصاص نجات دهد. وکیل کیفری متخصص در پرونده های قتل با تسلطی که نسبت به شرایط اثبات قتل از نوع غیر عمد دارد و به ویژه تجربه در اثبات غیر عمدی بودن قتل کمک بسیار زیادی به متهم قتل که در معرض قصاص نفس قرار دارد می کند. علاوه بر این، مشاوره حقوقی قتل غیر عمد برای آشنایی با شرایط مصالحه با خانواده مقتول و اولیاء دم و نحوه پرداخت دیه و اموری نظیر این ضروری است زیرا قواعد و قوانین مربوط به جرم قتل و انواع آن بسیار پیچیده و گسترده بوده و آشنایی و تسلط بر آن تنها از عهده یک وکیل کیفری با تخصص ویژه در قتل بر می آید. در نتیجه، اولین گام برای هر فردی که به نوعی چه به عنوان قاتل و چه به عنوان ولی دم در یک پرونده قتل درگیر شده است، استفاده از مشاوره حقوقی قتل غیر عمد است که به او کمک می کند دید بهتری نسبت به پرونده و حفظ منافع و حقوق خود پیدا کند. برای بهره مندی از مشاوره حقوقی قتل غیر عمد در گروه وکلای تهران مدافع که بهترین وکلای کیفری در تهران را در اختیار دارند، کافی است با ما تماس بگیرید.
سوالات متداول
قتل غیر عمد چیست؟
به هر نوع قتلی که از نوع عمدی نباشد غیر عمد گفته می شود که خود دارای دو نوع قتل شبه عمد و قتل خطای محض است.
مجازات قتل غیر عمد چیست؟
مجازات این قتل بسته به اینکه از چه نوعی باشد متفاوت است. مجازات قتل شبه عمد پرداخت دیه و حبس از یک تا سه سال است و مجازات قتل خطای محض پرداخت دیه است.
قتل ناشی از حوادث رانندگی چه نوع قتلی است؟
قتل ناشی از حوادث رانندگی بسته به شرایط می تواند از نوع شبه عمد یا خطای محض باشد.
مشاوره حقوقی قتل غیر عمد چه ضرورتی دارد؟
جرم قتل از مهمترین جرایم در هر نظام حقوقی است که سنگین ترین مجازات ها را از جمله قصاص را در پی دارد. در نتیجه استفاده از مشاوره حقوقی قتل غیر عمد کمک زیادی به متهم به قتل می کند تا از مجازات های سنگین رهایی پیدا کند و علاوه بر این به اولیاء دم کمک می کند به بهترین راه حل حقوقی در پرونده قتل برسند.