چگونه اعاده حیثیت کنیم؟ همه چیز در مورد آن

اعاده حیثیت یکی از عبارات حقوقی رایج در میان مردم است که ممکن است بسیاری از افراد آن را شنیده باشند یا استفاده نمایند اما با معنای دقیق آن در حقوق آشنایی زیادی نداشته باشند. درخواست اعاده حیثیت دارای شرایط ویژه ای است و در صورت پذیرش توسط مراجع صالح آثار به خصوصی دارد که در این مقاله به صورت جداگانه به هر یک از آن ها می پردازیم. برای آشنایی با هر آنچه که باید در ارتباط با این درخواست و چگونگی انجام آن بدانید تا انتهای این مقاله با گروه وکلای تهران مدافع همراه باشید.

اعاده حیثیت به چه معناست؟

به صورت کلی می توان گفت قانون برای حمایت از ارزش ها و حقوق افراد جامعه وضع و اجرا می شود. یکی از این حقوق نیز اعتبار و آبروی افراد است که مانند سایر حقوق مانند حق مالکیت یا حق حریم خصوصی مورد احترام قانون گذار است و تلاش می شود با ایجاد ضمانت اجرا برای نقض آن در قانون از بی احترامی به این حقوق جلوگیری شود. اعاده حیثیت یکی از عبارت هایی است که در عرف مردم بسیار استفاده می شود اما ممکن است افرادی که از این عبارت استفاده می کنند با معنای دقیق آن به لحاظ حقوقی آشنایی نداشته باشند. برای تعریف مفهوم این عبارت به لحاظ حقوقی می توان گفت یکی از ابزارهای حقوقی است که در صورت ایراد خدشه به آبرو و اعتبار اشخاص برای ترمیم آن از سوی فرد زیان دیده قابل پیگیری است. بنابراین، در صورتی که کسی به فرد دیگری انجام یک جرم و عمل ناپسند را نسبت بدهد فرد بزهدیده می تواند با اثبات نادرست بودن این انتساب از خودش اعاده حیثیت کند و اعتبار از دست رفته خود را به دست آورد. به عبارت دیگر این درخواست یک امکان قانونی برای افراد در قبال اتهامات واهی ای است که ممکن است به آن ها زده شود. این حق یک حق عمومی متعلق به شهروندان جامعه است که در اصل ۱۷۱ قانون اساسی به رسمیت شناخته شده است.

موارد احاده حیثیت بر اساس قانون

سوال بسیاری از افراد این است که در چه صورتی می توانند از خود اعاده حیثیت کنند؟ بر اساس قانون جرایم خاصی وجود دارند که افراد می توانند در صورت متهم شدن به آن ها و در نهایت کسب برائت از آن ها از خود این درخواست را از مراجع قضایی مطرح کنند. در این قسمت به توضیح این جرایم می پردازیم:

افترای لفظی: افترای لفظی به معنای آن است که کسی به موجب کلام و سخن خود، ارتکاب جرمی را به ناحق به دیگری نسبت دهد در حالی که آن شخص مرتکب آن جرم نشده است. در ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ این عمل جرم انگاری شده و برای آن مجازات ویژه ای در نظر گرفته شده است که شامل جزای نقدی درجه شش است. البته این جرم در صورتی محقق می شود که فرد جرمی را به دیگری نسبت دهد و نتواند آن را اثبات کند اما اگر ارتکاب جرم توسط دیگری توسط مدعی به اثبات برسد، دیگر جرم نبوده و افترا محسوب نمی شود. اگر شخصی مورد افترا واقع شود یعنی فردی به او جرمی را منتسب کند و نتواند آن را به اثبات برساند می تواند به موجب قانون از خود اعاده حیثیت کند.

افترای عملی: در افترای عملی بر خلاف افترای لفظی که فرد به موجب کلام خود جرمی را به دیگری نسبت می دهد، شخص مفتری به واسطه عمل خود تلاش می کند تا جرمی را به دیگری منتسب نماید. مجازات و نحوه ارتکاب این جرم در ماده ۶۶۹ قانون مجازات اسلامی به این صورت بیان شده است: هر کس عالماً عامداً به قصد متهم نمودن دیگری آلات و اَدَو‌ات جرم یا اشیایی را که یافت‌ شدن آن در تصرف یک نفر موجب اتهام او می‌ گردد بدو‌ن اطلاع آن شخص در منزل یا محل کسب یا جیب یا اشیایی که متعلق به او‌ست بگذارد یا مخفی کند یا به‌ نحوی متعلق به او قلمداد نماید و در اثر این عمل شخص مزبور تعقیب گردد، پس از صدو‌ر قرار منع تعقیب و یا اعلام برائت قطعی آن شخص، مرتکب به حبس از سه ماه تا یک سال و شش ماه و یا تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌ شود. بنابراین اگر شخصی در عمل جرمی را به دیگری نسبت دهد مرتکب افترای عملی شده و شخص زیان دیده می تواند اقدام به اعاده حیثیت کند.

نشر اکاذیب: نشر اکاذیب به معنای آن است که فردی با قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی به صورت کتبی دروغ هایی را که به اعتبار و آبروی شخص دیگری صدمه می زند منتشر کند. برای آنکه این جرم تحقق پیدا کند، لزومی ندارد که اکاذیب منتشر شده واقعا به شخص ضرر و زیان وارد کرده باشند یا خیر بلکه صرف این که نشر این اکاذیب قابلیت ایراد خسارت به دیگری را دارند برای تحقق این جرم کافی است. جرم نشر اکاذیب به موجب قانون جدید یعنی قانون کاهش مجازات حبس تعزیری یک جرم قابل گذشت محسوب شده و بدون شکایت شاکی خصوصی قابل تعقیب نیست. شاکی خصوصی می تواند به موجب شکایت از این جرم از دادگاه تقاضای اعاده از حیثیت کند که صراحتا در ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی بیان شده است.

برای آشنایی بیشتر با جرایم افترا و نشر اکاذیب مقاله نمونه شکواییه افترا و نشر اکاذیب را بخوانید.

چگونه می توان اعاده حیثیت کرد؟

تا اینجا با مفهوم این حق قانونی و موارد انجام آن آشنا شدیم. در این قسمت به این سوال پاسخ می دهیم که چگونه می توان اقدام به اعاده حیثیت نمود؟ برای اعاده از حیثیت نسبت به هر یک از جرایم ذکر شده در بالا باید در ابتدا با یک وکیل پایه یک کیفری که با قوانین و مقررات کیفری آشنایی کامل داشته باشد، مشورت نمایید تا امکان موفقیت در شکایت از این جرایم را بسنجید. پس از شکایت با یک وکیل پایه یک کیفری که گروه وکلای تهران مدافع می توانند در اختیار شما بگذارند، وکیل در جهت طرح شکایت از این جرایم در دادگاه کیفری اقدام به تنظیم شکوائیه ای حاوی اثبات تحقق این جرایم و درخواست اعاده از حیثیت به موجب آن می نماید. وکیل کیفری پس از تنظیم این شکوائیه آن را به دادسرای کیفری صالح که دادسرای محل وقوع جرم است ارسال کرده و با حضور در جلسات رسیدگی در دادسرا و دادگاه از حق شما دفاع خواهد نمود. برای آشنایی با نحوه مشاوره با وکیل کیفری می توانید مقاله بهترین وکیل کیفری تهران  را مطالعه کنید.

مهلت درخواست اعاده حیثیت چقدر است؟

برای این درخواست به تناسب اینکه جرم از نوع قابل گذشت یا غیر قابل گذشت باشد مهلت محدودی برای شکایت و تعقیب متهم وجود دارد. جرایم ذکر شده در بالا یعنی افترای لفظی و عملی و همچنین نشر اکاذیب، از جرایم قابل گذشت هستند و در نتیجه بر اساس قانون مجازات اسلامی، تا یک سال پس از وقوع جرم امکان شکایت از آن ها وجود دارد.

اعاده حیثیت توسط وکیل کیفری

برای درخواست اعاده از حیثیت بهتر است از یک وکیل پایه یک کیفری که با نحوه شکایت از جرایم افترا و نشر اکاذیب و همچنین تشریفات و مقررات حاکم بر محاکم کیفری آشنایی کامل داشته باشد استفاده کنید. وکیل کیفری می تواند با تنظیم شکوائیه مستدل و مستند به قوانین موجود در این زمینه نتیجه دلخواه شما را از روند دادرسی به دست آورد. برای استفاده از بهترین وکیل کیفری در تهران می توانید با گروه وکلای تهران مدافع تماس بگیرید تا متناسب با وضعیت حقوقی پرونده خود و توان مالیتان از بهترین خدمات مشاوره حقوقی حضوری یا مشاوره رایگان آنلاین در این زمینه بهره مند شوید.

سوالات متداول

اعاده حیثیت چیست؟

اعاده حیثیت یک حق قانونی به رسمیت شناخته شده در قانون اساسی و مجازات اسلامی و به معنای شکایت از جرایمی است که به اعتبار و آبروی اشخاص آسیب وارد می کند.

مجازات اعاده حیثیت چیست؟

مجازات این عمل بسته به اینکه موضوع آن چه جرمی باشد متقاوت است. برای مثال مجازات افترا جزای نقدی درجه ۶ است و مجازات نشر اکاذیب حبس یا شلاق تعزیری است.

مهلت درخواست اعاده حیثیت چقدر است؟

مهلت این درخواست که به موجب شکایت از جرایم مذکور در بالا انجام می شود، تا یک سال پس از وقوع جرم است.

مرجع صالح برای اعاده حیثیت کجاست؟

مرجع صالح برای این درخواست، دادگاه کیفری محل وقوع جرم است.