یکی از اصطلاحاتی که در دنیای حقوقی مطرح میشود، اعسار است. این اصطلاح مربوط به دادخواستی است که از سوی افراد ارائه شده و نشان‌دهنده عدم تمکن مالی فرد است. زمانی که از فرد، شکایتی میشود و وی امکان مالی نداشته و به اموال خود دسترسی ندارد، دادخواستی ارائه داده و این مسئله را بیان میکند. در این حالت به این فرد، معسر گفته میشود. در چنین حالتی معمولاً طرف دیگر شکایت در پی این سؤال است که چگونه اعسار را رد کنیم؟ به‌منظور ارائه اطلاعات کامل در مورد این موضوع و چگونگی رد این ادعا، در این مقاله به بررسی آن پرداخته‌ایم.
آیا شماره تلفن وکیل را جهت مشاوره رایگان میخواهید؟
اعسار چند دسته است؟
در مسائل حقوقی، اعسار به دو دسته تقسیم‌بندی میشود. دسته اول مربوط به اعسار هزینه دادرسی و دسته دوم، اعسار از پرداخت محکوم‌به است. درصورتی‌که فردی به پرداخت هزینه‌ای محکوم شود، درصورتی‌که تمکن مالی نداشته باشد، لایحهای ارائه داده و عدم تمکن خود را اعلام میکند.
- اعسار از پرداخت هزینه دادرسی: چنانچه فرد توانایی مالی برای پرداخت هزینه دادرسی و یا هزینه وکیل خود را نداشته باشد، به‌جز دادخواست اصلی خود، اقدام به ارائه دادخواستی میکند که طی آن اعلام مینماید قادر به پرداخت هزینه دادرسی نیست. به‌منظور اثبات این ادعا، باید دو نفر شاهد وجود داشته باشد. این شاهدین باید استشهاد مدعی اعسار را امضا کرده و بر اساس اطلاعات خود، وضعیت مالی و زندگی فرد را تشریح کنند.
- اعسار از پرداخت محکوم‌به: چنانچه فردی محکوم‌به پرداخت بدهی شود و ملزم به اجرای این حکم باشد و فرد ازنظر مالی در وضعیتی نباشد که قادر به پرداخت این بدهی باشد، اقدام به ارائه دادخواست اعسار میکند.
البته در برخی موارد، افراد محکوم، به دروغ ادعای عدم تمکن کرده و لایحه اعسار را ارائه می‌کنند. در این شرایط فرد مقابل، لایحه رد اعسار به دادگاه ارائه داده و اقدام به رد این ادعا میکند. البته این امر به‌سادگی اتفاق نیافتاده و نیازمند یک سری مدارک و مستندات است. در ادامه به بررسی چگونگی رد این ادعا پرداخته شده است.
روش‌های اثبات اعسار از پرداخت
فرد معسر برای اینکه بتواند ادعای خود مبنی بر اعسار از پرداخت دیون را اثبات کند باید شرح کاملی از اموال خود نظیر وجه نقد، صورت‌حساب‌های بانکی، دارایی‌های منقول و غیرمنقول، ارزش اموال و … را به همراه نقل و انتقالات مالی خود در طول یک سال، ضمیمه دادخواست خود کرده و به دادگاه ارائه کند.
به‌جز این اسناد باید چند نفر شاهد وجود داشته باشد که این ادعای معسر را تأیید کنند. از شرایط شهود اعسار از پرداخت هزینه دادرسی و یا پرداخت محکوم‌به میتوان به اطلاع آن‌ها از شرایط زندگی فرد معسر اشاره کرد. در برخی موارد، فرد تمکن مالی دارد؛ اما به دلایل مختلف در حال حاضر به این مال دسترسی ندارد. در این حالت باید این ادعا ثابت گردد تا دادگاه دادخواست اعسار را قبول نماید.
چگونه اعسار را رد کنیم؟
یکی از سؤالاتی که در این پرونده‌ها مطرح میشود این است که چگونه اعسار را رد کنیم؟ در پاسخ به این سؤال باید به این نکته اشاره کرد که دلایل رد اعسار باید توسط دادگاه، احراز شود. در غیر این صورت نمی‌توان این ادعا را قبول کرد. در چنین پرونده‌هایی باید محکوم‌له اثبات کند که مدعی اعسار، استطاعت مالی دارد و ادعای وی، دروغی بیش نیست. برای اثبات این حرف باید اسناد و مدارکی مبنی بر تمکن مالی معسر به دادگاه ارائه شده و این ادعا، اثبات شود. در این حالت، دادگاه رأی به محکومیت معسر داده و هزینه‌های تعیین شده باید از سوی معسر پرداخت شود. به‌جز پرداخت این هزینه‌ها، به دلیل دروغی که معسر به دادگاه گفته است، مجازاتی نیز برای وی در نظر گرفته شده و معسر مجبور به پرداخت آن نیز خواهد بود.
در دعوی اعسار، طرح آن باید به طرفیت محکوم‌له باشد. این دعوی از دعاوی غیرمالی به شمار می‌آید. درصورتی‌که دادگاه حکمی برای این دعوی صادر کند، طبق بند ب ماده ۳۳۱، میتوان نسبت به تجدیدنظر در مورد این حکم، اقدام نمود.
توجه داشته باشید که وضعیت فرد معسر در حکم صادر شده تأثیرگذار است. به این معنا که ممکن است وضعیت فرد به‌صورت اعسار مطلق باشد یا به صورتی باشد که فرد بتواند این هزینه‌ها را به‌صورت قسطی پرداخت نماید. به‌عنوان‌مثال درصورتی‌که لایحه رد اعسار مهریه ارائه شده و معلوم شود که فرد قادر به پرداخت مهریه به‌صورت قسطی است، دادگاه اقدام به قسط‌بندی مهریه میکند و زوجه می‌تواند این هزینه را به‌صورت ماهانه دریافت نماید. در مورد مهریه قسطی در طلاق توافقی به این لینک مراجهه کنید.
لایحه رد اعسار
اگر از آن دسته از افرادی به شمار می‌آیید که درگیر چنین پرونده‌ای هستید و طرف مقابل اقدام به ارائه لایحه اعسار کرده است و از این موضوع اطلاع دارید که این ادعا، دروغ است باید لایحه رد اعسار به دادگاه ارائه کنید. این لایحه از لوایح مهمی است که باید طرف مقابل معسر به دادگاه ارائه کرده و تمکن مالی فرد محکوم را به اثبات رساند. ارائه این لایحه برای اثبات این ادعا کافی نبوده و باید اسناد و مدارکی دال بر تمکن مالی فرد محکوم نیز به دادگاه ارائه شود. این اسناد شامل لیست اموال منقول و غیرمنقول، لیست حسابهای بانکی و دارایی‌های فرد است.
لایحه رد اعسار مهریه
لایحه رد اعسار مهریه جزء لوایح مهم مطرح شده در دادگاه‌های خانواده است. این لایحه زمانی ارائه میشود که زوجه نسبت به گرفتن مهریه خود اقدام میکند و زوج، قادر به پرداخت آن نیست. اگر شوهر در پرداخت مهریه ناتوان باشد، با توجه به ماده ۶ قانون اساسی میتوان لایحهای تنظیم کرده و به دادگاه ارائه کند و ضمن آن بیان نماید که در پرداخت مهریه همسر خود ناتوان است.
در این صورت، دادگاه بررسی‌های لازم را انجام داده و چند شاهد را به دادگاه دعوت میکند تا درباره زندگی و وضعیت مالی فرد مدعی اعسار، توضیحاتی دریافت کند. درصورتی‌که اسناد ارائه شده و شهادت شاهدین موردقبول باشد، دادگاه رأی به ناتوانی معسر داده و اقدامات لازم نظیر قسط بندی مهریه را انجام می‌دهد. در این حالت، فرد می‌تواند بر اساس وضعیت مالی خود، به‌صورت ماهانه، مهریه همسر خود را پرداخت کند. در مورد طلاق توافقی و مهریه قسطی در طلاق توافقی می توانید به لینک مربوطه مراجعه کنید.
در برخی موارد، شوهر، ادعای کاذبی مبنی بر معسر بودن دارد. در این موارد، همسر که در پی پاسخ این سؤال است که چگونه اعسار را رد کنیم است، می‌تواند با توجه به اطلاعات و اسنادی که دارد اقدام به ارائه لایحهای مبنی بر رد اعسار کرده و تمکن مالی مناسب شوهر خود را به اثبات برساند. در این حالت، دادگاه با بررسی شواهد و مدارک، رأی خود را صادر میکند. اگر این لایحه قبول گردد، مهریه زوجه باید به‌صورت کامل به وی داده شود. در ضمن مجازاتی نیز برای مرد مدعی اعسار تعیین میگردد.
بازدید کننده گرامی لطفاً مقاله را به دقت مطالعه و پس از خواندن لایحه در صورت ابهام و یا نیاز به مشاوره حقوقی رایگان با وکیل با ما تماس بگیرید.
لایحه دفاعیه برای رد ادعای اعسار
بسمه تعالی
ریاست محترم
با سلام و عرض ادب
حتراماً در خصوص پرونده کلاسه مطروحه در شعبه حضرتعالی به وکالت از خانم فاطمه احمدی محکوم له پرونده به استحضار میرساند ایشان دادخواستی با موضوع مطالبه مهریه مطرح میکند که در تاریخ ۸/۷/۹۴ شعبه ۲۳۰۹ شورای حل اختلاف شماره ۲۴ مجتمع …………….به دعوی رسیدگی مینماید و در آخر رای به محکومیت خوانده به پرداخت عین مهریه به میزان ۷۲ سکه تمام بهار آزادی و هزینه یک سفر حج در حق موکل صادر می نماید. محکوم علیه پس از ابلاغ رای دادخواستی مبنی بر اعسار خویش ارائه می نماید که شعبه مذکور در تاریخ ۲/۹/۹۴ به موضوع رسیدگی و با تایید ادعای وی حکم به تقسیط محکوم به مینماید و در انتهای دادنامه قید می نماید استصحاب حکم مذکور تا زمان اعسار است و در صورتیکه اموالی از محکوم علیه شناسایی گردد که متضمن ایسار وی باشد اجرای حکم اعسار متوقف می گردد .
مدتی پس از ابلاغ دادنامه اعسار ،پدر محکوم علیه فوت می نماید و وفق نامه رسمی اداره ثبت اسناد و املاک شرق ۶/۳ سهم از ۱۴ سهم از سند مالکیت یک دستگاه آپارتمان واقع در بخش هفت تهران به وی رسماً منتقل میگردد که رونوشت و اصل نامه مذکور به پیوست ضمیمه میگردد. علی ایها الحال با توجه به موارد معروضه مستدعی است با توجه به اینکه وضعیت فعلی محکوم علیه ایسار می باشد و توانایی پرداخت یک جای مهریه را دارد و با توجه به اینکه ملک مذکور محل سکونت وی نمی باشد بلکه از اموال علی حده ایشان میباشد و با توجه به اینکه موکل در شرایط مطلوبی به سر نمی برد و جز مهریه هیچ مال دیگری جهت معیشت خود ندارد مستدعی است دستورات و اقدامات لازم را به جهت توقیف ملک مذکور و استیفاء محکوم به از آن را به جهت جلوگیری از تضییع حقوق مسلم موکل مبذول فرمایید.
قبلاً از الطاف حضرتعالی کمال امتنان و سپاس را دارم.
با تجدید مراتب احترام ………………………..
با وکالت از
سؤالات متداول
- معسر کیست؟
در موضوع اعسار، فردی که تمکن مالی برای پرداخت هزینه دادرسی و یا دیون خود را ندارد می‌تواند لایحهای تنظیم کرده و به دادگاه تقدیم کند. این لایحه به عدم توانایی وی در پرداخت هزینه‌ها اشاره دارد. به این فرد، معسر گفته میشود.
- لایحه رد اعسار از سوی چه کسی ارائه میشود؟
لایحه رد اعسار از سوی طرف مقابل معسر ارائه میشود تا ادعای عدم استطاعت مالی وی برای پرداخت دیون را رد کند.
- مدارک لازم برای اثبات رد اعسار کدامند؟
طرف مقابل معسر باید اسنادی و مدارکی نظیر لیست داراییها، لیست اموال منقول و غیر منقول و وجوه موجود در حسابهای بانکی فرد مدعی اعسار را به دادگاه ارائه کند.
- چگونه میتوان اعسار را رد کرد؟
با تنظیم لایحهای مبنی بر رد اعسار و همچنین ارائه مدارک لازم به دادگاه و حضور شاهدین، میتوان این ادعا را در کرد.
اشتراک در شبکه اجتماعی
اشتراک در
فیسبوک
اشتراک در
توییتر
اشتراک در
واتساپ
اشتراک در
تلگرام
مطالب مرتبط با این موضوع
